Tin tức sự kiện

 

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X đã khẳng định: Đẩy mạnh hơn nữa công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn, giải quyết đồng bộ các vấn đề nông nghiệp, nông thôn và nông dân… Phát triển công nghiệp, xây dựng và dịch vụ.

Từ định hướng của Đảng về quan hệ công – nông qua các đại hội, có thể thấy phần nào thay đổi về tư duy lãnh đạo qua các thời kỳ. Bắt đầu từ ưu tiên phát triển công nghiệp nặng đến coi sản xuất nông nghiệp là mặt trận hàng đầu, rồi phát triển kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới, tiếp đến công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn, giải quyết đồng bộ các vấn đề nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Những chuyển biến này gắn với sự thay đổi về lý thuyết phát triển, lý luận chính trị, thực tế cuộc sống. Thực tiễn cho thấy có nhiều chủ trương là đúng đắn, cũng có chủ trương đúng nhưng thực hiện kém, có những vấn đề mới lý luận phát triển chưa theo kịp thực tiễn. Tác động của các chủ trương, chính sách đúng và sai đã cùng với tác động của chiến tranh, thiên tai, thị trường, công nghệ,… đưa nền nông nghiệp Việt Nam trải qua nhiều bước thăng trầm…

Việt Nam có quy mô đất canh tác tính theo đầu người vào loại thấp nhất thế giới, nhiều người sản xuất giỏi muốn mở rộng quy mô sản xuất, nhiều nhà đầu tư muốn có đất trồng rừng, nhiều doanh nghiệp muốn thuê đất sản xuất nông nghiệp. Đối với họ, thiếu đất luôn là yếu tố hạn chế sự phát triển sản xuất. Trong khi đó, phần lớn quỹ đất nông nghiệp vẫn bị sử dụng kém hiệu quả, nhiều nơi nông dân không đầu tư, bán rẻ đất nông nghiệp. Người sản xuất muốn mở rộng quy mô, muốn chuyển đổi cơ cấu nhưng thiếu vốn đầu tư để có thêm đất, mua máy móc, xây dựng cơ bản. Theo điều tra mức sống dân cư năm 2004, các hộ nông dân vay từ họ hàng, bạn bè và tư nhân chiếm gần 40% tổng vốn. Mức tiền vay từ ngân hàng nhỏ, 55% các khoản vay dưới 300 USD, có 32% các khoản vay ở mức 335-670 USD. Hộ nghèo và rất nghèo chỉ vay 1,8-2 triệu đồng/năm. Doanh nghiệp nông thôn chủ yếu đầu tư bằng vốn tự có. Hầu hết các xã nghèo đều không cân đối được ngân sách để đầu tư phát triển. Trong khi đó, một lượng vốn khổng lồ trong xã hội chỉ loanh quanh trong thị trường chứng khoán, bất động sản và mua vàng, ngoại tệ và không được huy động vào sản xuất. Ngay nông dân có tiền từ xuất khẩu nông sản (cà phê, tôm, cao su,…), nhờ bồi hoàn đất đai, xuất khẩu lao động,… cũng chỉ biết mua sắm tiêu dùng (xây nhà, mua xe,…) hoặc chuyển tiền ra đô thị, mà không đầu tư có hiệu quả trong nông thôn. Đầu tư cho kinh tế nông thôn chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng đầu tư xã hội, hầu như không có đầu tư nước ngoài. Trong khi đó, một lượng vốn lớn của nhà nước đầu tư cho một số doanh nghiệp nhà nước làm ăn kém hiệu quả kéo dài nhiều công trình trọng điểm, dự án đầu tư thua lỗ lớn hay hiệu quả thấp như các chương trình: mía đường, dầu tằm tơ, phủ xanh đất trống đồi núi trọc,… Các chương trình đầu tư công lớn liên tục trong nhiều năm như đầu tư cho thủy lợi, cho trồng rừng,… chi phí cho các dịch vụ công quan trọng như nghiên cứu khoa học, khuyến nông, quy hoạch,… chưa được đánh giá hiệu quả một cách khoa học và khách quan thường xuyên làm căn cứ đáng tin cậy cho điều chỉnh đầu tư.

LAO ĐỘNG RỜI BỎ NÔNG THÔN CÀNG NHIỀU VÌ HIỆU QUẢ NÔNG NGHIỆP THẤP

Trong khi sức hút từ công nghiệp và đô thị yếu thì sức đẩy lao động ra từ nông nghiệp khá lớn. Do hiệu quả sản xuất nông nghiệp thấp, nên ở nhiều địa phương đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, nông dân không tha thiết với nghề nông. Ví dụ, riêng tỉnh Thái Bình, khoảng 45% lao động đã chuyển khỏi nông nghiệp, 20 vạn người đi làm ăn xa, trong giai đoạn 2000-2004 tốc độ đi làm xa tăng 13%/năm và ngày tăng lên. Lao động trẻ, khỏe, có học vấn rời khỏi nông thôn, để lại trong nông nghiệp người già yếu. Những công việc nặng như làm đất, thu hoạch, vận chuyển thiếu người làm. Theo khảo sát năm 2006 ở tám xã thuộc đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long thì nhiều vùng nông thôn gần như không còn lao động dưới 40 tuổi. Ở đồng bằng sông Hồng, nhiều nơi giảm vụ hoặc bỏ hoang hóa đất; đồng bằng sông Cửu Long thì thiếu lao động trầm trọng trong một số giai đoạn thời vụ sản xuất đang chuyển nhanh sang cơ giới hóa những khâu sử dụng nhiều lao động như làm đất, tưới nước, thu hoạch.

Số lao động ra khỏi nông thôn nhưng không có điều kiện tham gia vào các công việc chính thức ở đô thị và công nghiệp nên phần lớn đang tham gia vào các ngành nghề “không chính thức” như làm hồ, buôn bán rong, khuân vác, vận chuyển, giúp việc nhà, thu gom phế liệu,… cuộc sống gặp nhiều khó khăn, bấp bênh, rủi ro.

Thời gian gần đây, nông nghiệp Việt Nam tăng trưởng nhanh, nhờ tăng diện tích, tăng vụ, sau đó nhờ tăng năng suất nhưng vẫn chủ yếu bằng huy động nhiều lao động, vật tư. Mức độ đóng góp của khoa học – công nghệ thấp, theo Ngân hàng Thế giới, tổng chi cho một cán bộ nghiên cứu ở Việt Nam chỉ bằng 9% của Indonesia và Thái Lan, bằng 2,5% chi phí của Malaysia. Nhìn chung, hiệu quả sản xuất thấp, chất lượng thấp, vệ sinh an toàn thực phẩm và dịch bệnh cho cây trồng, vật nuôi đang là mối lo chung cho toàn xã hội. Tuy khối lượng hàng hóa xuất khẩu lớn nhưng chủ yếu là nông sản thô, giá trị gia tăng nhờ chế biến, tiếp thị thấp. Kết cấu hạ tầng và dịch vụ vận chuyển, lưu kho phát triển kém làm tăng chi phí giao dịch. Do đó, hiệu quả sản xuất thấp, nông dân không gắn bó với nông nghiệp.

Theo số liệu báo cáo và thông kê năm 2006, có 94,2% hộ sử dụng điện, 74% hộ sử dụng nước sạch, 96.9% xã có đường ô tô đến trung tâm, 94,4% xã có điện thoại,… nhưng thực tế, chất lượng sử dụng thấp xa so với đô thị. Theo Tổng cục Thống kê năm 2006, có 21% doanh nghiệp nông thôn cho rằng chất lượng đường giao thông rất kém trong khi ở thành thị là 13%, 8% doanh nghiệp nông thôn cho rằng điện thoại rất kém so với 0% ở thành thị. Có đường nhưng xe tải không đi được, điện thắp sáng không dùng cho sản xuất,…

Số báo cáo và thống kê về dịch vụ nông thôn cũng tốt: năm 2006, 88,3% xã có trường mẫu giáo, 99,3% xã có trường tiểu học, 99,3% xã có trạm y tế, 88,5% xã có điểm bưu điện văn hóa, 58,8% xã có chợ, 78,7% xã có cán bộ khuyến nông – lâm – ngư; 83,6% xã có cán bộ thú y… nhưng chất lượng dịch vụ thấp không thể hiện bằng số liệu. Theo điều tra doanh nghiệp năm 2006, có 9% doanh nghiệp nông thôn phàn nàn chất lượng giáo dục và đào tạo kém so với 1% doanh nghiệp đô thị; về chất lượng đào tạo nghề , tỷ lệ ở nông thôn thấp hơn một nửa…

Rõ ràng sản xuất nông nghiệp của Việt Nam có sức cạnh tranh yếu, hiệu quả thấp, nông thôn phát triển chậm và chưa vững bền, nông dân chưa làm chủ vận mệnh của mình. Nguyên nhân:

- Có ý kiến cho rằng tỷ lệ đóng góp kinh tế của nông nghiệp ngày càng nhỏ, để tăng trưởng mạnh, cần ưu tiên phát triển công nghiệp và thu hút đầu tư nước ngoài. Cơ chế thị trường, doanh nghiệp kinh doanh có thể giải quyết mọi vấn đề trong nông nghiệp, nông thôn. Đô thị hóa là phát triển nông thôn.

- Ý kiến khác cho rằng kinh tế đã phát triển đủ mạnh, có thể mạnh dạn trợ cấp cho nông dân, chuyển sang “lấy ít cho nhiều”. thiếu gì giúp nấy, tạo công bằng theo kiểu ban phát nhân đạo, bù đắp tức thì các bức xúc khó khăn tại nông thôn. Nhà nước cần thu thuế của đô thị hỗ trợ lại cho nông thôn.

- Cũng có cách nhìn nông thôn cố định như xưa, lo làm sao mọi nông dân có mảnh đất nhỏ, giữ nông dân lại nông thôn phát triển nghề nông để cải thiện đời sống, Nhà nước phải cầm tay chỉ việc, dạy dân nuôi con gì? Trồng cây gì? Muốn hành chính hóa các tổ chức dân sự, không vận hành cơ chế thị trường trong các lĩnh vực đất đai, lao động, vốn…

Tóm lại, do nhận thức và quan điểm về nông nghiệp và nông thôn không đúng đắn.

ĐẦU TƯ CHO NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN CÒN THẤP, PHẢI COI TRỌNG NỀN NÔNG NGHIỆP TOÀN DIỆN

Giai đoạn 1997-2006, tỷ trọng chi tiêu công cho ngành công nghiệp chỉ chiếm 10-15% tổng chi đầu tư và xây dựng cơ bản của ngân sách nhà nước. Năm 2007, tổng chi tiêu công cho nông nghiệp bằng 8,6% GDP nông nghiệp, tương đương 7% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp. Đầu tư toàn xã hội cho nông nghiệp giảm từ 13,8% năm 2000, xuống còn 7,5% năm 2006, trong khi đầu tư trực tiếp nước ngoài hầu như không đáng kể (3-4%). Trong khi đó, tình trạng “cánh kéo giá” bất lợi cho nông ngjệp kéo dài nhiều năm. Từ năm 2003-2005, giá vật tư nguyên liệu đầu vào của nông nghiệp tăng trung bình từ 2-2,5 lần, giá lao động tăng từ 2-3 lần, trong khi đó, giá nông sản chỉ tăng từ 1,2-1,3 lần. Năm 2006, vốn tích lũy bình quân của một hộ nông nghiệp là 5 triệu đồng, bình quân một hộ nông nghiệp sử dụng 0,63 ha đất sản xuất, quá nhỏ bé để tiến lên sản xuất lớn hiện đại. Cả nước có 113,7 nghìn trang trại, chỉ chiếm hơn 1% tổng số hộ nông – lâm – ngư nghiệp của cả nước. Bình quân một trang trại sử dụng 4,5 ha đất nông – lâm nghiệp và thủy sản. Với tình trạng đầu tư và tích lũy thấp kém như trên, một nông thôn bị tàn phá sau nhiều năm chiến tranh và xác xơ vì kinh tế kế hoạch không thể đủ sức để tự tái sản xuất mở rộng, phát triển công nghệ và chuyển đổi cơ cấu kinh tế.

Sau 17 năm liên tục tăng trưởng trên 2 con số, năm 2007, công nghiệp Việt Nam tiếp tục tăng hơn 17% chủ yếu phục vụ cho xuất khẩu và đáp ứng nhu cầu của 30% sống tại đô thị, tập trung vào sản xuất ô tô, xe máy, điện tử…, là những ngành được đầu tư nước ngoài mạnh và bảo hộ cao, trong khi thị trường máy móc, vật tư nông nghiệp phục vụ cho nông thôn bị bỏ ngỏ.

Trong những năm gần đây, các khu công nghiệp phát triển lan ra nhanh tại nhiều tỉnh ven Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội đã lấy đi khá nhiều đất nông nghiệp màu mỡ và tưới tiêu hoàn chỉnh nhưng chưa có địa phương nào mà công nghiệp tạo đủ việc làm cho lao động nông thôn tại chỗ, tiêu thụ và chế biến nhiều nguyên liệu công nghiệp, cung cấp đáng kể vật tư và thiết bị cho sản xuất nông nghiệp và phục vụ đời sống nông thôn…

Như vậy, muốn khôi phục tăng trưởng sản xuất nông nghiệp lâu dài, phải chấm dứt được tình trạng “coi nhẹ nông nghiệp”. Trước hết, lượng vốn đầu tư cho nông nghiệp phải tăng tương ứng với mức đóng góp cho GDP và không kém hơn tỷ lệ bình quân các nước trong vùng. Đầu tư ngân sách tập trung vào phát triển nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và dạy nghề cho nông dân, vào chế biến, tiếp thị, phát triển thị trường, cùng các giải pháp đổi mới thể chế (gắn các viện nghiên cứu với trường đại học, nối kết nghiên cứu - đào tạo - chuyển giao công nghệ, tạo động lực cho lao động trí óc, thu hút trí thức về nông thôn…) sẽ phát huy tài nguyên con người và khoa học - công nghệ trở thành động lực chính cho tăng trưởng nông nghiệp tương lai, tạo ra bước đột phá về năng suất, chất lượng hiệu quả và giá trị nông sản, tăng mạnh khả năng cạnh tranh của nông sản Việt Nam. Traong hoàn cảnh thế giới tăng nhu cầu nhập khẩu nông sản; vốn nhàn rỗi trong và ngoài nước sẵn sàng, với lợi thế tự nhiên và xã hội, Việt Nam sẽ thu hút được một lượng đáng kể đầu tư nước ngoài và tư nhân vào phát triển sản xuất nông nghiệp. Tăng tiền đầu tư hiệu quả sẽ kéo theo nhiều vốn đến đầu tư. Nền nông nghiệp Việt Nam có cơ hội phát triển kết cấu hạ tầng, trang bị máy móc và áp dụng công nghệ, đi nhanh lên hiện đại hóa./.

Huyện Ba Tri có diện tích rừng là 880 hecta. Phần lớn diện tích còn lại là rừng phòng hộ gồm rừng ngập mặn và rừng phi lao chắn gió. Hiện nay đang vào mùa khô, nhiều loại cây đang vào thời kỳ thay lá, chính vì thế, các ngành chức năng huyện và các xã có rừng trên địa bàn đang tập trung thực hiện những biện pháp phòng chống cháy rừng.

Thực tập chữa cháy rừng.

Theo thông tin từ Hạt Kiểm lâm huyện, hiện trên địa bàn huyện Ba Tri, nguy cơ có thể xảy cháy tại 3 điểm gồm rừng bảo tồn Sân chim Vàm Hồ và rừng phi lao chắn gió ở xã An Thủy, Bảo Thuận. Trong đó, đáng ngại nhất là rừng bảo tồn Sân chim Vàm Hồ, bởi ở đây, mật độ cây rừng và thảm thực bì dày.

Sân chim Vàm Hồ nằm trên địa bàn xã Tân Mỹ huyện Ba Tri có diện tích 62 hecta. Đây là cánh rừng ngập mặn. Thảm thực vật ở đây chủ yếu là các loại cây như: chà là, đước, mắm và lau, sậy… Ngoài ra, nơi đây được trồng thêm các loại cây như: keo tai vàng, bạch đàn, phi lao. Thảm thực vật khu bảo tồn phát triển tốt là điều kiện thuận lợi để nhiều loại chim, thú nơi đây sinh trưởng. Tràm chim ở đây có trên 20 loại. Nhưng chủ yếu là cò, vạt và còng cọc. Ngoài ra, tại khu bảo tồn sân chim Vàm Hồ còn các loại động vật hoang dã khác như: rắn, chồn, kỳ đà… Đây được xem là khu bảo tồn động, thực vật lớn nhất và phong phú nhất của Tỉnh Bến Tre.

Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác phòng chống cháy rừng tại khu bảo tồn sân chim Vàm Hồ là rất quan trọng, các cấp chính quyền, các ngành chức năng mà đặc biệt là lực lượng bảo vệ ở đây luôn đẩy mạnh công tác phòng cháy chữa cháy. Ủy ban nhân dân xã Tân Mỹ đã thành lập đội phòng chống cháy rừng với trên 30 thành viên. Trong đó lực lượng chủ yếu là bảo vệ, công an xã và các hộ có nhà sống ven rừng. Đội phòng cháy chữa cháy xã Tân Mỹ được tập huấn kiến chức phòng chống cháy, nổ. Đồng thời chính quyền địa phương và các ngành chức năng cũng đã trang cấp các thiết bị phòng, chữa cháy chuyên dụng và một số dụng cụ thô sơ cho lực lượng làm nhiệm vụ tại đây.

Cắt đường băng phòng cháy lan.

Được biết, vào mùa khô, thảm thực bì tự nhiên ở đây khá dày. Đây là điều kiện để làm tăng độ phì nhiêu cho đất. Đồng thời thảm thực bì dày cũng gây không ít khó khăn cho công tác phòng chống cháy rừng, nhất là vào thời điểm mùa khô như hiện nay. Do vậy, công tác phòng chống cháy rừng ở đây luôn được đẩy mạnh. Đội bảo vệ phải thường xuyên thu gom, cắt luồn thực bì để ngăn không cho cháy lan phòng khi có tình huống cháy xãy ra. Đồng thời trong khu vực này cũng đã được đào mương, cắt luống thành từng lô, thửa nhằm đa dạng hệ sinh thái và góp phần vào công tác phòng chống cháy rừng.

Bên cạnh đó, các ngành chức năng đã cắm panô, bản nội qui, biển báo cấm lửa nhằm tuyên truyền bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng. Riêng đối với lực lượng bảo vệ, ngoài công tuần tra bảo vệ, không để người lạ xâm nhập vào săn bắt động vật thì công tác tuần tra phòng chống cháy rừng cũng được tăng cường. Các anh luôn đảm bảo tuần tra cả ngày lẫn đêm để kịp thời xử lý, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho khu vực bảo tồn này.

Hiện nay đang là mùa khô. Đây là thời điểm rất dễ xảy ra hỏa họan. Bên cạnh việc các ngành chức năng, lực lượng phòng cháy của các xã đảm bảo tốt công tác phòng cháy chữa cháy thì ý thức của người dân đối với công tác phòng chống cháy rừng là rất quan trọng. Bà con cần nêu cao ý thức phòng cháy chữa cháy. Đặc biệt là phải cẩn thận khi sử dụng lửa và các dụng cụ dễ dẫn đến cháy, nổ trong khu vực rừng bảo tồn Sân chim Vàm Hồ và các cánh rừng phi lao chắn gió.

Minh Đức

​

Năm 2014, thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi của xã Châu Hưng. Anh Trần Văn Sơn đã đầu tư mua 23.000ha đất vườn dừa lão hóa kém hiệu quả để cải tạo trồng bưởi da xanh xen nhãn idor. Nhờ có sẵn kinh nghiệm trồng bưởi từ gia đình, đồng thời thường xuyên theo dõi, học tập kinh nghiệm và tham gia các lớp tập huấn về kỹ thuật trồng, chăm sóc và phòng, trị bệnh cho cây trồng từ các chương trình khuyến nông và trên các phương tiện thông tin đại chúng, nên anh Sơn đã thành công với mô hình trồng xen canh.

Mô hình trồng bưởi da xanh xen nhãn idor cua anh Sơn.

Sau 3 năm canh tác, cây bưởi và cây nhãn cho thu hoạch vụ đầu tiên và cho lãi lớn. Trong đó, bưởi da xanh cho thu hoạch hàng tháng, hiện tại mỗi tháng bưởi cho thu hoạch kéo dài từ 20 – 25 ngày, năng suất bình quân đạt 1,5 tấn trái, giá dao động từ 30 ngàn đến 50 ngàn đồng/1kg, trừ chi phí lãi trên 20 triệu đồng, riêng nhãn idor mỗi năm cho thu hoạch 1 vụ, năng suất đạt 1,5 tấn, giá bán 30 ngàn đến 35 ngàn đồng/1kg, sau khi trừ chi phí đầu tư phân thuốc, công lao động anh còn lãi 400 triệu đồng.

Trong quá trình trồng xen, để 2 loại cây trồng phát triển xanh tốt, chất lượng trái đẹp, vị ngọt thanh và cho năng suất cao, anh Sơn chủ động bón phân chuồng kết hợp sử dụng phân hữu cơ định kỳ 20 ngày bón 1 lần và tiến hành bồi gốc mỗi năm 1 lần cho cây trồng, đồng thời để tiết giảm các khoản chi phí ban đầu anh Sơn còn đầu tư trên 100 triệu đồng lắp đặt hệ thống tưới phun sương. Anh Sơn chia sẻ: "Trồng bưởi quan trọng nhất là chủ động được vùng đất, nước tưới, loại thuốc và bón phân hợp lý. Tuy nhiên, mấu chốt quan trọng mang lại thành công trong mô hình trồng xen là áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, bao gồm các bước: chọn giống cây khỏe, chú trọng bổ sung dinh dưỡng thường xuyên, hạn chế sử dụng phân hóa học..."

Anh Trần Văn Sơn giới thiệu mô hình trồng xen của gia đình.

Nhìn chung, mô hình trồng bưởi da xanh xen nhãn idor của anh Sơn được chính quyền và người dân địa phương đánh giá rất cao, do đạt hiệu quả về lợi nhuận và có thể mở rộng quy mô, giúp nông dân phát triển kinh tế gia đình và từng bước vươn lên làm giàu.

Không dừng lại trong việc đầu tư phát triển kinh tế, anh Sơn còn mạnh dạng chia sẻ kinh nghiệm, kỹ thuật với bà con trong xã, từ chọn vùng đất trồng, nước tưới, phân bón, thuốc phun an toàn cho đến cách phun hiệu quả nhất, đặc biệt hỗ trợ, bán trả chậm cây giống cho hội viên, nông dân nghèo chịu khó cải tạo vườn tạp và có ý chí thoát nghèo, để cùng phát kinh tế gia đình. Hai năm liền, anh Trần Văn Sơn đạt danh hiệu Nông dân sản xuất giỏi cấp xã và đang được đề nghị danh hiệu nông dân sản xuất kinh doanh giỏi cấp huyện năm 2018./.

Thanh Hương

​

Người mà chúng tôi để cặp đến trong bài viết nầy, đó là ông Phạm Văn Nhựt, một nông dân ở ấp 3, xã Phong Mỹ, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. Ông là một  trong  15 nông dân của khu vực đồng bằng sông Cữu Long được Viện Nghiên cứu Phát triển đồng bằng sông Cữu Long – Trường Đại học Cần Thơ  tôn vinh danh hiệu "Nhà nông lai – chọn giống lúa và bảo tồn đa dạng sinh học" giai đoạn năm 2010 – 2015.

Ảnh 1: Ông Phạm Văn Nhựt bên cạnh những thành quả đạt được. Ảnh: NC.

Xuất thân trong một gia đình nông dân gắn bó với đồng ruộng nhiều thế hệ, sau ba năm thi hành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương, ông tiếp tục trở về với đồng ruộng. Đây được coi là bước đột phá của một nhà nông làm công tác khoa học. Để có được kết quả trên, ông phải trải qua nhiều năm miệt mài, nghiên cứu thực hành lai tạo các loại giống lúa chất lượng, phù hợp điều kiện vùng đất của địa phương  xã Phong Mỹ nói riêng và cả tỉnh nói chung.

 Nhớ lại những năm 1990, khi đó diện tích đất lúa ở huyện Giồng Trôm có khoảng 4.800 ha, chiếm gần 30% diện tích nông nghiệp huyện. Thời điểm ấy, phần lớn các hộ sử dụng giống trung vụ, hoặc giống bị thoái hóa nên hiệu quả kinh tế đem lại không cao. Trăn trở trước những khó khăn của người trồng lúa không có nguồn giống tốt để canh tác, lúa gạo sản xuất cũng chưa có sự cạnh tranh trên thị trường, việu tiêu thụ lúa, gạo hàng hóa còn gặp không ít khó khăn.

Năm 1995, ông Nhựt may mắn được Hội Nông dân xã Phong Mỹ giới thiệu tham dự lớp tập huấn nhân chọn tạo giống lúa cộng đồng do Trung tâm giống nông nghiệp tỉnh Bến Tre phối hợp Trường Đại học Nông nghiệp Cần Thơ tổ chức. Tại đây, ông và các thành viên trong trong lớp học được tiến sĩ Huỳnh Quang Tín và thạc sĩ Nguyễn Thị Cúc (Trường ĐH Nông nghiệp Cần Thơ) trực tiếp giảng dạy. Sau ba tháng nghiên cứu về lý thuyết và thực hành trên đồng ruộng, ông có được kiến thức cơ bản, cộng với lòng say mê nghiên cứu khoa học, giúp ông thực hành lai tạo một số giống mới tương đối thành thạo.

Như được tiếp thêm luồng sinh khí mới, ông đã bắt tay vào phục tráng, trồng và khảo nghiệm 02 giống trung vụ trồng tại địa phương xã Phong Mỹ đã thoái hóa (nay gọi OC10 hạt dài và OC10 hạt tròn) và một số giống trao đổi từ các tỉnh lân cận như: AGPS-103, lúa Núi Vôi (An Giang), Hậu Mỹ Trinh (Tiền Giang), Hòn Đất (Kiên Giang)…. Ban đầu sản xuất thử nghiệm vài ba công đất,  sau đó ông mở rộng ra toàn bộ diện tích 03ha, chuyên sản xuất các bộ giống mới cung cấp cho thị trường.

Trong số các bộ giống do ông nghiên cứu lai tạo, cũng  như phục tráng thành các giống lúa thuần, có bộ giống 0C10 (hạt tròn) và OC10 (hạt dài) được thị trường trong tỉnh ưa chuộng. Các bộ giống lúa Núi Vôi (An Giang), Hậu Mỹ Trinh (Tiền Giang), Hòn Đất (Kiên Giang)….  được tiếp tục sản xuất khảo nghiệm. Đặc biệt năm 2013, ông  nhận thực hiện quy trình  sản xuất lai tạo giống lúa ngắn ngày, thích nghi với vùng sản xuất lúa bị nhiễm mặn ở đồng bằng sông Cữu Long. Ông đưa ra ý tưởng sản xuất ra giống lúa ngắn ngày để thay thế giống OC10 đang bị thoái hóa, nhất là rút ngắn thời gian sinh trưởng sao cho phù hợp với điều kiện sản xuất vùng đất nhiễm mặn của địa phương.

Dựa trên quy trình hướng dẫn của Viện lúa đồng bằng sông Cửu Long, ông tách từ tổ hợp lai L618-1-3-3-3 ra làm hai dòng mới, gồm một dòng cây cao và một dòng cây thấp. Sau đó, ông tiếp tục chọn lọc lại và chọn dòng phân ly đến thế hệ  F7 thì cơ bản hoàn chỉnh bộ giống.

Tại Hội thảo tổng kết Dự án Hợp tác Fares được tổ chức tại tỉnh Bạc Liêu  cuối năm 2013, toàn khu vực phía Nam chỉ có 03 bộ giống được công nhận và cho phép đưa vào sản xuất đại trà. Trong đó, giống lúa  do ông Phạm Văn Nhựt sản xuất lai tạo, có năng suất chất lượng vượt trội, thích nghi với điều kiện biến đổi khí hậu và đặt tên là PM1 (Phong Mỹ 1) được dự án công nhận, đưa vào bản đồ nông nghiệp trồng lúa của đồng bằng sông Cữu Long.

Tính sau gần 10 năm  sản xuất khảo nghiệm các giống lúa mới, Ông đã  sản xuất lai tạo thành công trên chục bộ giống mới, chất lượng cao và kháng được sâu bệnh, phù hợp với điều kiện vùng đất Bến Tre. Trong số  bộ giống lúa  do ông  phục tráng, có  hai  bộ giống  OC10 hạt tròn và OC10 hạt dài, nay được ưa chuộng trên thị trường gạo chế biến của tỉnh Bến Tre. Bên cạnh đó, ông còn nhận trồng khảo nghiệm các giống lúa Kiên Giang 8, Kiên Giang 9, Lộc Trời 7, Lộc Trời 8….

 Rút kinh nghiệm từ kết quả lai tạo thử nghiệm cũng như phục tráng các bộ giống  mới thành công, ông chuyển sang chuyên sản xuất các giống lúa thuần chất lượng cao để cung cấp cho thị trường. Bên cạnh liên kết với nhiều hộ trồng lúa trong xã thành lập tổ chuyên sản xuất các giống lúa chất lượng cao. Tính bình quân mỗi năm, Tổ sản xuất lúa giống xã Phong Mỹ đã cung cấp cho thị trường trong, ngoài huyện hàng chục tấn giống lúa xác nhận. Thành công trên đã góp phần cung cấp nguồn giống mới chất lượng cho khu vực trồng lúa trong huyện Giồng Trôm nói riêng và giao lưu, trao đổi cùng một số tỉnh khu vực lân cận nói chung.

Cuối tháng 10/2016, chúng tôi có dịp đến tham quan quy trình sản xuất lai tạo giống lúa mới của ông Phạm Văn Nhựt. Mặc dù có đến 3ha đất lúa – kết hợp  nuôi bò, heo sinh sản, nhưng sự đam mê lai tạo các bộ giống mới vẫn luôn cháy bỏng ở người kỹ sư chân đất nầy. Trong nhà lưới, ông đang lai tạo thử nghiệm lúa Nhật hạt tròn AGPPS-103 và AGPSPP được 7 vụ, hướng thay thế cho bộ giống OC10 bị ảnh hưởng  trong điều kiện mặn xâm nhập làm giảm năng suất.

Thấy chúng tôi đến thăm, ông khẻ tâm sự: "Ngoài lai tạo giống lúa mới, tôi đang trồng thử nghiệm  tiếp 01ha lúa  CT-17 (Trà Vinh) ( TGST 95 ngày).  Vụ Đông- xuân rồi năng suất khá lắm, gạo lại khô cơm như OC10. Để  mở rộng sản xuất, tôi tặng cơ sở bán gạo một ít để ăn thử và mỗi cở sở làm bún 10kg nếu  họ hài lòng, tôi sẽ khuyến cáo những hộ trồng lúa ở Phong Mỹ chuyển sang thay thế giống OC10. Trong điều kiện chưa cạnh tranh được với gạo OC10, tôi cũng tiếp tục trồng và khuyến cáo một số hộ cùng trồng để bán làm thức ăn cho gà, lý do lúa nầy có hạt tương đối tròn nên có giá đắc hơn lúa hạt dài từ 1.500 đồng – 2.000 đồng/kg và nó ngắn ngày thích hợp trong việc né mặn xâm nhập sớm trong vụ lúa Đông - xuân".

Ảnh 2: Ông Phạm Văn Nhựt bên cạnh những thành quả đạt được. Ảnh: NC.

Trong thời gian tới ông Nhựt có dự ‎tính liên kết cùng một số nông dân tâm huyết sản xuất và cung ứng ra thị trường giống lúa "Thảo dược" theo đơn đặt hàng của một vài Doanh nghiệp ở TP. HCM. Hy vọng với bước đột phá này sẽ giúp Tổ liên kết của ông có thêm một hướng đi mới trong sản xuất lúa gạo theo hướng sạch, an toàn.

Sau buổi trò chuyện, chúng tôi chào ông ra về vẫn không hết trân trọng  trước sự đóng góp của người nông dân giản dị nầy. Một con người tuy chưa có vị thế trong cái nhìn của nhiều người, nhưng lại thầm lặng cống hiến cho cho xã hội một tiềm năng khoa học rất thiết thực./.

Hiện nay trong xu thế hội nhập, khoa học kỹ thuật luôn tiến bộ, đổi mới từng ngày, đòi hỏi đội ngũ cán bộ kỹ thuật, giảng viên tham gia giảng dạy các lớp tập huấn khuyến nông phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và trao dồi kinh nghiệm, thường xuyên tiếp cận tiến bộ khoa học kỹ thuật mới. Chính vì vậy, hàng năm Trung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư Bến Tre tổ chức các lớp tập huấn ToT về kỹ năng khuyến nông, những tiến bộ kỹ thuật trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản từ nguồn kinh phí Trung ương. Trung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư Bến Tre cử cán bộ và cộng tác viên tham dự các khóa đào tạo ngắn hạn nhằm bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn đáp ứng được nhu cầu thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp,xây dựng nông thôn mới.

Các học viên tham gia lớp tập huấn nghiệp vụ chụp ảnh lưu niệm. Ảnh: Tác giả.

Năm 2015, thực hiện theo kế hoạch phân bổ của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia về việc “Thực hiện chương trình đào tạo huấn luyện khuyến nông” Trung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư Bến Tre đã tổ chức 3 lớp tập huấn như sau: 1 lớp tập huấn cho khuyến nông viên với nội dung “ Kỹ năng chuẩn bị và trình bày lớp tập huấn khuyến nông phòng và điều trị bệnh tiêu chảy trên gia súc gia cầm; 2 lớp tập huấn cho Cán bộ tham gia công tác khuyến nông và cộng tác viên nội dung “Kỹ năng chuẩn bị và trình bày lớp tập huấn khuyến nông kỹ thuật canh tác bưởi da xanh” và lớp “ Kỹ năng quản lý nhóm hợp tác và kỹ thuật nuôi tôm càng xanh theo VietGap” lớp này tổ chức cho các huyện có các xã thuộc vùng ngọt hoá gắn với đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp chuyển đổi cây trồng vật nuôi tỉnh Bến Tre. Nội dung bài giảng đi sâu vào thực tế như các bệnh về trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản và cách phòng trị; tổng số học viên được đào tạo là 89 người trong đó gồm 59 cộng tác viên và 30 cán bộ tham gia công tác khuyến nông. Thời gian đào tạo là 3 ngày/1 khoá (2,5 ngày lý thuyết, thực hành, 0,5 ngày tham quan hiện trường). Học viên được đào tạo theo phương pháp gắn lý thuyết với thực hành, có tài liệu đọc, nghiên cứu, nghe giảng, thảo luận nhóm và tham quan học tập thực tế tại hiện trường. Địa điểm tổ chức cấp huyện và tỉnh với tổng kinh phí thực hiện là 79,500.000 đồng.

Các lớp tập huấn TOT chuyên ngành với mục đích đào tạo các tập huấn viên về phương pháp khuyến nông và kỹ thuật. Việc lồng ghép nghiệp vụ và kỹ thuật chuyên ngành trong lớp tập huấn khuyến nông được đa số học viên và các đơn vị tham gia tập huấn đồng thuận cao. Các lớp này bước đầu mang lại hiệu quả tích cực, tiết kiệm thời gian, chi phí,...

Trung tâm cũng chủ động được nguồn cán bộ có trình độ chuyên môn tốt, đúng chuyên ngành, được đào tạo bài bản về kỹ năng khuyến nông doTrung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức, giảng dạy cả 3 lớp tập huấn về Kỹ năng khuyến nông.

Thông qua các lớp tập huấn, giúp cho học viên tiếp thu cập nhật những tiến bộ kỹ thuật mới, đồng thời rèn luyện, trao dồi kỹ năng nghiệp vụ. Học viên sau khi được trang bị đầy đủ kiến thức chuyên môn, được đào tạo kỹ năng khuyến nông, từ đó học viên có thể chủ động xây dựng được chương trình, kế hoạch bài giảng và đồng thời biết phương pháp, kỹ năng giảng dạy, truyền đạt kiến thức cho bà con nông dân, mang lại chất lượng cao cho quá trình tác nghiệp của học viên sau này.

Ngô Thị Thu Trang

Trung tâm KN-KN Bến Tre

Ngày 11/6/2012, huyện Châu Thành tổ chức hội nghị sơ kết chương trình phát triển ca cao bền vững và lễ trao chứng chỉ ca cao UTZ Certified. Đến dự có ông Tô Văn Huấn – Giám đốc dự án ca cao bền vững thuộc Cục trồng trọt Bộ NN và PTNT, ông Phạm Văn Tám – đại diện tổ chức UTZ tại VN, ông Lê Quang Vịnh – Phó Chủ tịch UBND huyện Châu Thành.

Vào năm 2000, trường Đại học Nông Lâm TPHCM đưa cây giống ca cao về trồng thử nghiệm xen trong vườn dừa và vườn cây ăn trái tại xã An Khánh và xã Phú Đức. Qua thời gian trồng thử nghiệm cho thấy: điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tại Châu Thành thích hợp trồng xen cây ca cao. Đến nay, toàn huyện có trên 3 ngàn ha diện tích trồng ca cao. Trong đó có gần 2 ngàn ha đang cho trái. Năng suất bình quân khoảng 5.200kg trái tươi/ha/ năm, tương đương 500 kg hạt khô/ha. Những giống ca cao được trồng chủ yếu gồm: TD3, TD5, TD6, TD7, TD14…được trồng tại các xã như: An Khánh, Quới Sơn, Phú Túc, Phú Đức, Tường Đa…Hiện toàn huyện có 21 câu lạc bộ sản xuất ca cao theo tiêu chuẩn UTZ, có 471 nông dân tham gia, tương ứng trên 289 ha. Các nông hộ trồng ca cao theo chứng nhận UTZ đã mang lại hiệu quả cao không những về năng suất, giá cao mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Thời gian qua, được sự hỗ trợ của các sở, ngành, các tổ chức, nông dân huyện Châu Thành được hỗ trợ về cây giống, đào tạo kỹ thuật từ khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến ca cao… Trong năm 2012, huyện Châu Thành tiếp tục phát triển trồng mới 250 ha cây ca cao từ nguồn vốn hỗ trợ dự án 10 ngàn ha ca cao của tỉnh. Dự kiến, huyện Châu Thành tiếp tục đầu tư phát triển trồng xen cây ca cao đến năm 2015 là 4 ngàn ha.

Dịp này, UBND huyện trao 6 giấy khen cho các nông dân tham gia tốt chương trình phát triển ca cao chứng nhận UTZ và Công Ty TNHH 1 thành viên thu mua ca cao Thành Hưng Thịnh đã được trao chứng chỉ ca cao UTZ Certified.

TRÚC LAN

Trong những ngày này làng nghề cá khô xã Bình Thắng – huyện Bình Đại rất nhộn nhịp với những chiếc xe tấp nập tới lấy hàng mang đi phục vụ nhân dân khắp trong dịp tết Nguyên đán Qúy Tỵ.

Làm cá khô ở Bình Thắng-Huyện Bình Đại

Hiện nay Làng nghề cá khô xã Bình Thắng có 26 hộ làm nghề chế biến cá khô, các hộ này sản xuất quanh năm, nhưng tập trung nhiều nhất từ tháng 12 đến tết Nguyên đán. Trung bình mỗi năm làng nghề sản xuất khoảng 3.000 tấn sản phẩm, doanh thu gần 2 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho 250 lao động ở địa phương và các xã lân cận.

Theo bà con ngư dân xã Bình Thắng cho biết, nghề chế biến cá khô ở xã Bình Thắng có cách đây hàng chục năm, bước đầu làm nhỏ lẽ, tiêu thụ chủ yếu các xã trong huyện, dần dần phát triển lớn hơn và được tiêu thụ nhiều nơi trong và ngoài tỉnh. Hầu hết những sản phẩm khô ở Bình Thắng đều làm thủ công và phơi dưới ánh nắng mặt trời. Gần đây các hộ chế biến cá khô bắt đầu chú ý tới việc đăng ký kiểu dáng công nghiệp và nhản hiệu hàng hóa để mở rộng thị trường tiêu thụ như khô cá đù một nắng, khô mực, khô cá đuối… các loại khô này rất nổi tiếng và được nhiều nơi ưa chuộng.

Nhằm bảo tồn và phát triển làng nghề, Trung tâm Khuyến công và Phát triển công nghiệp thuộc Sở Công Thương tỉnh đã hổ trợ 2 thiết bị dùng để chế biến cá khô cho hộ ông Trần văn Lượng và bà Nguyễn thị Em cùng ngụ tại ấp 2, gồm 1 lò sấy khô bằng inox, máy nước nóng năng lượng mặt trời, 3 bồn rữa cá, 12 giàn phơi và 2 bàn làm cá bằng inox. Với những phương tiện này đã tạo điều kiện cho hộ ông Lượng, bà Em từng bước cải tiến kỹ thuật và sản xuất ra những sản phẩm sạch hơn đáp ứng cho nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu.

Theo chị Đinh thị Thủy, chủ cơ sở sản xuất cá khô xã Bình Thắng cho biết: Gia đình chị đã có truyền thống làm khô mấy đời, nay chị tiếp tục nối nghiệp nghề này. Hiện tại mỗi ngày cơ sở chị có từ 15 đến 20 lao động sản xuất đang tích cực làm việc để kịp giao các đơn đặt hàng Tết khắp nơi. Chị cho biết các công đoạn làm khô thấy rất đơn giản, nhưng để làm được khô đạt chất lượng thì phải qua rất nhiều công đoạn như: làm sạch, loại bỏ xương, ướp gia vị và đem phơi nắng. Trong đó công đoạn ướp gia vị rất quan trọng để tạo ra hương vị riêng của từng cơ sở và đây cũng là bí quyết để tạo ra sản phẩm cho khô cá đù, khô cá chỉ vàng, cá đuối ở Bình Thắng…Tết năm nay cơ sở chị dự kiến cung cấp khoảng 10 tấn khô các loại cho thị trường trong và ngoài tỉnh.

Nhưng xem ra tết năm nay khô rất hút hàng và giá cả sẽ tăng cao. Nguyên nhân do thời gian qua biển động tình hình khai thác đánh bắt thủy sản gặp nhiều khó khăn, nên sản lượng không đủ cung ứng cho nhu cầu. Hiện do thiếu nguyên liệu nhiều cơ sở làm khô chỉ đáp ứng khỏang 50 đến 60|% công suất. Tuy nhiên, tại làng nghề cá khô Bình Thắng vẫn diễn ra không khí nhộn nhịp, các cơ sở chế biến cá khô tất bật chạy lo nguyên liệu để kịp giao hàng phục vụ tết Qúy Tỵ năm nay.

KIM YẾN

Năm 2011 ngoài phát triển diện tích nuôi tôm sú, nông dân Bình Đại  tập trung nuôi tôm thẻ chân trắng. Toàn huyện có gần 1.680 ha nuôi tôm thẻ, tăng trên 500 ha so với năm 2010, tập trung ở các xã Định Trung, Đại Hòa Lộc, Bình Thắng, Thị Trấn, Thạnh Trị… Qua thu hoạch năng suất đạt từ 8 đến 10 tấn/ha.

Do phong trào nuôi tôm thẻ phát triển mạnh, các ngành chức năng của tỉnh, huyện tăng cường kiểm tra, quản lý, hướng dẫn nông dân nuôi trong vùng quy hoạch, hướng dẫn sử lý môi trường, dịch bệnh. Đồng thời tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo chuyển giao khoa học kỷ thuật cho nông dân và xây dựng các mô hình trình diễn nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng sử dụng chế phẩm sinh học nhằm giảm giá thành tăng lợi nhuận.

Từ hiệu quả của phong trào nuôi tôm thẻ chân trắng, giúp nông dân Bình Đại có thể thay thế cho những vùng nuôi tôm sú đang gặp khó khăn, từng bước đa dạng hóa đối tượng nuôi thủy sản có hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế mũi nhọn của tỉnh nhà.

Đông Ngân

Năm nay bà con nông dân huyện Bình Đại đã thả nuôi tôm biển thâm canh và bán thâm canh được 4.250 ha, trong đó có 1.685 ha tôm thẻ chân trắng, tập trung ở các xã: Đại Hòa Lộc, Thạnh Trị, Thị Trấn, Bình Thới, Định Trung, Bình Thắng, Thạnh Phước… Sau thời gian chăm sóc, đến nay nông dân đã thu hoạch được 2,668 ha, trong đó có 1.140 ha tôm thẻ chân trắng, Năng suất bình quân nuôi thâm canh 5 tấn /ha, nuôi quãng canh 2,5 tấn/ha. Sản lượng 12.194 tấn, đạt 87,4% kế hoạch năm.

Vụ tôm nuôi năm nay, đầu vụ gặp khó khăn do ảnh hưởng thời tiết, môi trường nuôi không ổn định, nhưng nhờ sự tập trung quản lý tốt vụ nuôi, nông dân chấp hành nghiêm lịch thời vụ thả giống, cộng với ứng dụng khoa công nghệ trong sản xuất nên phần lớn các hộ nuôi đều đạt năng suất cao. Mặt khác giá tôm thương phẩm năm nay luôn ổn định ở mức khá cao nên các hộ nuôi đều có lợi nhuận, những hộ thả nuôi nhiều lợi nhuận hàng trăm triệu đồng.

Để đảm bảo vụ tôm nuôi thâm canh và bán thâm canh trong thời gian tới được an toàn, hiệu quả, bền vững, thực hiện công văn số 3740/UBND-KTN của UBND tỉnh, UBND huyện Bình Đại đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND các xã, thị trấn phối hợp với Mặt Trận Tổ quốc và các đoàn thể cùng cấp tuyên truyền thực hiện nghiêm về việc tạm ngưng vụ nuôi tôm biển năm 2011 đối với hình thức nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh kể từ ngày 01 tháng 10 năm 2011 đến khi có thông báo mới của tỉnh và áp dụng các biện pháp phòng chống dịch bệnh tôm.

Đông Ngân

Ngày 12/9/2011, Hội nông dân huyện Bình Đại phối hợp với Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện tổ chức lớp tập huấn “Kiến thức nông dân bảo vệ môi trường trong chăn nuôi” cho 186 cán bộ, hội viên nông dân ở 4 xã: Long Hòa, Long Định, Châu Hưng và Phú Thuận.

Nội dung lớp tập huấn gồm các quy định về bảo vệ môi trường đối với hoạt động chăn nuôi trên địa bàn tỉnh Bến Tre; Quy định về bảo vệ môi trường trong hoạt động chăn nuôi với những điều cấm, nguyên tắc và các yêu cầu đảm bảo trong việc bảo vệ môi trường đối với hoạt động chăn nuôi, cách xử lý chất thải và các thủ tục, hồ sơ xét duyệt bảo vệ môi trường; Phương pháp quản lý Nhà Nước về bảo vệ môi trường đối với hoạt động chăn nuôi; Các điều khoản thi hành của người có nghĩa vụ, quyền hạn trong việc quản lý, kiểm soát môi trường ở từng hộ gia đình. Ngoài ra, tại lớp tập huấn, cán bộ Phòng Tài nguyên và môi trường huyện đã triển khai đến các cán bộ, hội viên nông dân tình hình môi trường và hiện trạng môi trường ở nước ta hiện nay cùng một số chủ trương, chính sách trong việc bảo vệ môi trường trong chăn nuôi, nhất là các chủ trương, chính sách bảo vệ môi trường chăn nuôi ở khu dân cư.

Lớp tập huấn nhằm nâng cao kiến thức bảo vệ môi trường cho cán bộ, hội viên nông dân, góp phần giúp mỗi cán bộ, hội viên nông dân có ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường tại hộ gia đình để cùng chung tay xây dựng một môi trường ở địa phương ngày càng lành mạnh, từ đó hướng đến tạo điều kiện thuận lợi để các xã xây dựng xã nông thôn mới. Dự kiến, từ nay đến ngày 29/9/2011, Hội tiếp tục phối hợp với Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện tổ chức 9 lớp tập huấn “Kiến thức bảo vệ môi trường” cho trên 300 cán bộ, hội viên nông dân ở các xã còn lại./.

Thanh Hương

Ngày 15/9/2011, Bí thư Tỉnh uỷ Bến Tre Nguyễn Thành Phong dẫn đầu đoàn công tác của Tỉnh uỷ đến huyện Chợ Lách khảo sát mô hình sản xuất và đóng gói xuất khẩu chôm chôm theo tiêu chuẩn GlobalGAP.

Đoàn đã có buổi làm việc với Công ty TNHH xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu ở khu phố 4 thị trấn Chợ Lách. Bà Nguyễn Thị Hồng Thu - Giám đốc Công ty báo cáo với đoàn về tình hình kinh doanh của Công ty từ khi được cấp chứng nhận GlobalGAP. Theo đó, Công ty đã mở rộng thị trường sang các nước Châu Âu và Trung Đông bên cạnh thị trường truyền thống Trung Quốc. Hàng năm Công ty xuất khẩu khoảng 6.500 tấn chôm chôm và nhãn, trong đó chôm chôm khoảng 500 tấn/năm. Hiện nay Công ty đang khẩn trương chuẩn bị các điều kiện để xuất khẩu chôm chôm đạt tiêu chuẩn GlobalGAP sang thị trường Hoa Kỳ. Bà Thu cho biết thêm, trước đây khi thu mua chôm chôm của từng nhà vườn riêng lẻ để xuất khẩu thì khâu kiểm tra chất lượng chất lượng gặp nhiều trở ngại, nhưng bây giờ Công ty đã yên tâm về nguồn cung cấp chôm chôm đạt chuẩn quốc tế.

Sau đó, đoàn đến tham quan mô hình sản xuất chôm chôm theo tiêu chuẩn GlobalGAP của tổ liên kết sản xuất chôm chôm theo tiêu chuẩn GlobalGAP ở ấp Phụng Đức B, xã Phú Phụng. Tổ có 36 thành viên, với diện tích trồng chôm chôm khoảng 22,2ha. Nhiều nhà vườn là thành viên của tổ cho biết, từ khi sản xuất chôm chôm theo tiêu chuẩn GlobalGAP, năng suất vườn cây tăng cao, mẫu mã trái đẹp, chất lượng ngon, điều quan trọng là môi trường sản xuất được an toàn, bảo đảm sức khoẻ cho người tiêu dùng. Đồng thời, nhà vườn rất phấn khởi vì Công ty TNHH xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu cam kết thu mua chôm chôm cao hơn từ 15-20% so với giá thị trường và hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm.

Việt Cường

Tăng thu nhập đã được quy cho là giá tôm cao hơn. Năm ngoái, xuất khẩu tôm sú là mặt hàng duy nhất tăng 1,3 phần trăm trong khi sản phẩm hải sản khác đã giảm 6 phần trăm trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu. Các mặt hàng thuỷ sản có giá trị tăng chiếm hơn 40 phần trăm của tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành, do đó ngăn ngừa sụt giảm từ một ngành công nghiệp .

Hiệp hội các nhà chế biến và xuất khẩu hải sản Việt Nam, tổng thư ký của Trương Đình Hòe cho biết giá tôm và năng suất sẽ là yếu tố quyết định của kim ngạch xuất khẩu của ngành trong năm nay, thêm rằng thị trường sẽ thấy tín hiệu đầy hứa hẹn.

Nhật Bản và Mỹ đã được xem các nhà nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam , chiếm 33 phần trăm tổng số tôm xuất khẩu của đất nước, tiếp theo là Hàn Quốc.

Tuy nhiên, Bộ cho biết kim ngạch xuất khẩu sẽ phải đối mặt khó khăn do thiếu nguyên liệu. Họ nói thêm rằng hiện nay năng suất tôm trong nước có thể đáp ứng 30-50 phần trăm nhu cầu nguyên liệu tại các doanh nghiệp chế biến hải sản đẩy giá của nó lên 30-40 phần trăm cao hơn năm ngoái. Các chuyên gia cho biết lần đầu tiên trong năm xuất khẩu tôm nuôi tụt thấp so với  tiềm năng của nó.

Diện tích nuôi năm cuối cùng giảm mạnh từ 660.000 ha đến 548.000 ha. Họ nói thêm rằng kim ngạch xuất khẩu đã tăng gấp đôi trong khi diện tích vùng nuôi đã thấy phát triển chậm. Trong quý I năm nay, kim ngạch xuất khẩu tăng đáng kể. Tuy nhiên, năng suất nuôi chỉ tăng chỉ 6,1 phần trăm. Các công ty Chế biến nói rằng họ đã không thể chủ động trong việc quản lý nguyên liệu. Một số nhà máy bị khiếu nại chỉ được có thể mua 5-10 tấn tôm mỗi ngày mặc dù cần khoảng 60 tấn / ngày. Các doanh nghiệp cho biết sự thiếu đầu tư quy mô lớn do chi phí cao, dịch bệnh thường xuyên đã góp phần làm giảm diện tích các vùng nuôi.

Trong một nỗ lực để cải thiện xuất khẩu các sản phẩm hải sản khác, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu tìm kiếm thị trường mới bao gồm Brazil, Canada, Philippines, Uruguay, Algeria và Ukraine.

Công ty Vina Miền Nam trong bốn tháng đầu năm nay xuất khẩu 3.000 tấn cá tra (cá da trơn ), với doanh thu $ 7.000.000. nhập khẩu của nó lớn nhất là Brazil, tiếp theo là Hà Lan, Mỹ và Đức. Kim ngạch xuất khẩu của Công ty Thực phẩm Sao Ta (Fimex Việt Nam) cũng tăng 25 phần trăm so với cùng kỳ năm trước do sự mở rộng của nó vào thị trường mới. Hồ Quốc Lực, Chủ tịch và Tổng giám đốc của công ty cho biết xuất khẩu hơn 1.000 tấn tôm với doanh thu $ 10.000.000. Một số công ty đã tiến hành một mô hình khép kín nuôi và chế biến sản phẩm đảm bảo vệ sinh và bảo vệ môi trường.

Ngành công nghiệp cũng cho thấy dấu hiệu tích cực như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN & PTNT) chuẩn bị cho xuất khẩu cá tra sang Nga vào tháng tới.

Xuất khẩu cá da trơn đã bị gián đoạn vào cuối quý đầu tiên.

Thứ trưởng Bộ NN & PTNT Lương Lê Phương cho biết xuất khẩu cá da trơn trên thị trường sẽ ưu tiên cho các nhà nhập khẩu có uy tín. Nhập khẩu sẽ được giá ưu đãi và thời gian giao hàng. Ông cho biết việc phân loại sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam cung cấp và kiểm soát chất lượng sản phẩm xuất khẩu của họ sang Nga.

Nguồn: Vnagency.com.vn

Hàng năm, cứ vào thời điểm từ tháng 3 đến tháng 5 thì các bãi nghêu ven biển tỉnh Bến Tre lại có hiện tượng nghêu chết, mức độ nghêu chết mỗi năm đều khác nhau.

Trước thực trạng trên, nhiều năm nay ngành Thủy sản Bến Tre đã tích cực mời các ngành chức năng, các viện, trường cùng tham gia tìm nguyên nhân gây chết nghêu hàng loạt vào thời điểm trên để từ đó tìm giải pháp khắc phục. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có kết luận chính thức nào về hiện tượng trên từ các cơ quan nghiên cứu.

Khảo sát hiện tượng Nghêu chết. Ảnh: Tác giả

Và cứ thế, trong những ngày cuối tháng 3 và đầu tháng 4 năm 2010 lượng nghêu chết lại tăng nhiều hơn so với các năm trước đây. Trong đợt nghêu chết này, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II đã tiến hành điều tra, khảo sát tại vùng nuôi nghêu của hợp tác xã Bảo Thuận huyện Ba Tri và hợp tác xã Rạng Đông huyện Bình Đại, qua đó đã tiến hành thu 15 mẫu nghêu tại 02 vùng nuôi nghêu này.

Kết quả phân tích tác nhân gây bệnh cho thấy 100% mẫu nghêu thu được đều có sự hiện diện của ký sinh trùng đơn bào nội ký sinh Perkinsus sp đây là loài ký sinh trùng thường gây chết trong điều kiện nhiệt độ và độ mặn cao. Căn cứ theo các tài liệu nghiên cứu trên thế giới và kết quả về dấu hiệu bệnh lý, môi trường, phân lập tác nhân gây bệnh nhóm nghiên cứu bước đầu nhận định đợt nghêu chết vừa qua tại tỉnh Bến Tre là do loại ký sinh trùng này gây ra trong điều kiện thời tiết thuận lợi cho sự phát triển và gây bệnh của chúng.

Trước khi các cơ quan nghiên cứu đưa ra các giải pháp tích cực nhằm hạn chế thiệt hại đối với nghêu trong thời điểm này, Chi cục Nuôi trồng Thủy sản Bến Tre đã khuyến cáo các hợp tác xã thực hiện một số nội dung chủ yếu sau:

- Thường xuyên khảo sát sân bãi để theo dõi tình hình phát triển của nghêu nuôi; theo dõi chặt chẽ tình hình biến động của thời tiết và môi trường nước nhằm sớm phát hiện các biến động bất thường của môi trường và tình hình sức khỏe của nghêu để có biện pháp xử lý kịp thời.

- Tăng cường công tác kiểm tra và ghi nhận các yếu tố môi trường nhiệt độ, độ mặn, pH… hàng ngày để theo dõi và làm cơ sở dữ liệu cho quản lý, khai thác nghêu trong những năm tiếp theo.

- Đối với nghêu đạt kích cỡ thương phẩm cần có kế hoạch thu hoạch sớm nhằm tránh thiệt hại có thể xảy ra.

- Đối với nghêu nuôi chưa đạt kích cỡ thu hoạch, các HTX cần có kế hoạch chủ động san thưa, không để mật độ quá dày hoặc di chuyển nghêu đến vùng nuôi an toàn hoặc các vùng nuôi có độ mặn phù hợp (≤ 32‰).

Lê Văn Trung – Chi cục NTTS Bến Tre

​

Cách nay khoảng 7 năm, nhãn Idor được một vài hộ chọn trồng thay thế cho cây nhãn da bò bị nhiễm bệnh chổi rồng, dần dần cây nhãn idor đã phủ kín 40 ha diện tích cồn. Nhờ nắm bắt kỹ thuật nên nhà vườn có thể xử lý nhãn Idor cho trái rãi vụ. Nhiều nông dân ở đây cho biết, giai đoạn quyết định đến năng suất là biện pháp xử lý cho cây ra hoa, cách làm chủ yếu là tưới gốc và phun thuốc kích thích cho cây, thời tiết cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng ra hoa của cây.

Cây nhãn idor có ưu điểm là tỷ lệ đậu trái cao, ít bị bệnh chổi rồng, trái có độ ngọt thanh, ít nước, cơm ráo và dày.

Cây trồng khoảng 3 năm thì cho trái, nếu chăm sóc đúng kỹ thuật cây sẽ phát triển tốt cho năng suất trung bình khoảng 3 tấn/công; so với cây trồng khác giá bán ở mức khá cao, đầu ra ổn định.

Để nâng cao giá trị thương phẩm cho trái nhãn Idor, ngành nông nghiệp huyện đã có kế hoạch xây dựng mô hình nhãn Idor đạt tiêu chuẩn VietGAP tại cồn Cái Gà-xã Long Thới.

Việt Cường

Ngành thủy sản Bến Tre quá trình hình thành và những bước phát triển (Kỳ I)

Quá trình phát triển kinh tế thuỷ sản:

1. Trên lĩnh vực khai thác :

Từ ngày thành lập ngành, sản lượng thu mua nguyên liệu thủy sản trong dân chủ yếu dựa vào ngư dân với nghề khai thác hải sản. Giai đoạn 1976 – 1990 nghề khai thác hải sản Bến Tre còn ở trình độ thấp chủ yếu là khai thác ven bờ gồm các nghề: cào đơn, lưới rê, lưới ba, lưới bén, lưới sĩ, đáy hàng khơi, đáy sông cầu, đáy bè… công suất máy từ 10CV – 45CV là chủ yếu. Trong giai đoạn này tài nguyên biển còn khá phong phú nhưng điều kiện kỹ thuật khai thác còn thô sơ, các tàu thuyền đi đánh cá ở ven bờ và đi về trong ngày. Một số nghề phát triển có hiệu quả trong thời gian này là nghề cào đôi, cào đơn ở Bình Đại; nghề lưới sĩ ở Ba Tri chuyển cửa khai thác ở các ngư trường Kiên Giang, Minh Hải; sản lượng rất cao nhưng chủ yếu cung ứng nguyên liệu cho các cơ sở chế biến nước mắm. Cho đến năm 1985 UBND tỉnh cho phép XN Đánh cá đầu tư đóng mới 01 tàu lưới quàng khơi, mở đầu cho chương trình đánh bắt hải sản xa bờ.

Sau 10 năm đổi mới (1990 – 2000) :

Từ năm 1990 nghề khai thác hải sản Bến Tre có bước nhảy vọt đáng kể về năng lực, kỹ thuật và sản lượng, từ 1.311 tàu với công suất 22.201CV (bình quân 16,93CV/tàu), sản lượng khai thác 39.000 tấn/năm. Đến năm 1994 tăng lên 1.530 tàu với công suất là 55.552CV (bình quân 36,3CV/tàu), sản lượng khai thác 43.000 tấn/năm. Đến cuối năm 1999, toàn tỉnh có 1.838 tàu thuyền với tổng công suất là 108.504CV (bình quân 59CV/tàu), sản lượng khai thác đạt 60.395 tấn/năm. Đặc biệt là từ 4 năm cuối của thập kỷ 90, lực lượng tàu khai thác xa bờ tăng đáng kể, từ lúc chỉ có khoảng 30 phương tiện năm 1995, đến đầu năm 2000 đã có 291 tàu đánh bắt xa bờ với công suất 56.872 cv, bình quân 195,4 cv/tàu, chiếm 16,8%/ tổng số tàu và bằng 52,41% so với tổng công suất máy .

Bước  vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nghề khai thác thủy sản phát triển vượt bậc; toàn tỉnh hiện nay đã có 4.274 tàu qua đăng ký, công suất bình quân 145 cv/tàu, tăng 2,5 lần so với năm 2000; trong đó tàu đánh bắt xa bờ 1.557 chiếc (chiếm tỷ trọng 36% trên tổng số tàu), công suất bình quân 328 CV/tàu, số lượng tăng 5,3 lần so với năm 2000. Sản lượng khai thác duy trì ở mức 75.000 – 100.000 tấn/năm. Các phương tiện đánh bắt không ngừng được cải tiến về kỹ thuật, được trang bị tương đối hiện đại, đảm bảo an toàn hàng hải. Ngoài việc phát triển ngành nghề, trong những năm gần đây nghề khai thác cũng có sự phát triển về tổ chức sản xuất: Mô hình đánh bắt theo tổ đội, tàu đoàn đã góp phần làm giảm bớt chi phí sản xuất, tăng chất lượng sản phẩm sau đánh bắt, gia tăng lợi nhuận sau mỗi chuyến biển. Trong thời kỳ hội nhập, các chủ tàu thuyền đã tuân thủ việc ghi chép nhật ký khai thác, quản lý chất lượng an toàn vệ sinh trên tàu cá theo quy chuẩn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

2. Trên lĩnh vực nuôi thủy sản :

Nghề nuôi thủy sản ở Bến Tre có từ lâu đời nhưng chủ yếu là nuôi cá ở các vùng nước ngọt. Sau ngày thống nhất đất nước, nghề nuôi tôm ở các vùng nước lợ mới hình thành nhưng còn ở phương thức giản đơn, như : đắp đập tràn, bao bờ, đặt nò… để thu hoạch tôm, cá tự nhiên, dần dần nâng cao lên ở mức đào mương, đắp đập, làm cống cấp thoát, chủ yếu bằng thủ công, năng suất thấp (200kg tôm/ha). Đến năm 1985  Công ty Nuôi Thủy sản liên doanh với huyện Bình Đại xây dựng một ngư trường 50 ha, chuyển đổi hình thức nuôi từ quảng canh sang quảng canh cải tiến, thực hiện thành công ở giai đọan 1985 – 1988 với năng suất bình quân khoảng 400 kg tôm tự nhiên/ha/ năm. Trong thời kỳ đầu sản lượng nuôi còn khá phong phú do nguồn giống tự nhiên còn dồi dào, song cho đến cuối những năm 1980 nguồn lợi thủy sản cạn kiệt dần, năng suất nuôi cũng giảm đi rõ rệt, từ 200kg/ha/năm giảm xuống còn 100kg/ha/năm. Xuất phát từ yêu cầu này, nghề nuôi tôm sú bằng nguồn giống sinh sản nhân tạo ra đời và phong trào tự phát đầu tiên ở Ba Tri nhưng phong trào vừa mới hình thành thì cũng bị chìm lắng do trình độ kỹ thuật lúc bấy giờ chưa đủ đáp ứng.

Sau mười năm đổi mới (1990 – 2000) : Đây là thời kỳ đầy khó khăn nhưng cũng là thời kỳ đột phá, nghề nuôi thủy sản phát triển nhanh nhưng cũng gặp nhiều sóng gió. Tuy nhiên, với ý chí tự lực vươn lên của lực lượng cán bộ kỹ thuật và ngư dân, trong 10 năm đổi mới đã đạt được một số kết quả đáng kể như: Nghề nuôi cá nước ngọt phát triển mạnh, công tác nghiên cứu khoa học, sản xuất nhân tạo một số loài cá giống mới có giá trị kinh tế như : Cá Phi toàn đực, cá Sặc rằn. Nghề nuôi tôm càng xanh cũng phát triển nhanh, nông dân đã tận dụng hầu hết mương vườn để mở rộng diện tích nuôi. Nghề nuôi tôm  theo phương thức thả giống tôm sú sinh sản nhân tạo với tôm tự nhiên có cho ăn phát triển mạnh và hiệu quả cao vào những năm 1990 – 1993, hình thức nuôi quảng canh cải tiến bậc cao được ra đời; khai thác  vùng đất nhiễm mặn để nuôi 1 vụ tôm, trồng 1 vụ lúa, xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng, thủy lợi phục vụ cho nuôi thủy sản theo chương trình 773. Một số trại sản xuất tôm sú giống ra đời : Trại Ba Tri, Trại Thới Thuận cùng một số trại tư nhân đã góp phần cung ứng tôm sú giống tại chỗ hơn 20 triệu con tôm giống/năm.

- Về diện tích, năng suất, sản lượng nuôi phát triển qua các thời kỳ tăng rõ rệt. Nếu như năm 1990 Bến Tre có 20.200ha nuôi thủy sản sản lượng 7000 tấn tôm cá, năng suất nuôi tôm biển là 150kg tôm/ha thì đến năm 2000 đã tăng lên 27.863ha, sản lượng là 18.675 tấn tôm cá và 30.420 tấn nghêu sò, đạt năng suất nuôi tôm biển là 400kg tôm/ha đối với các mô hình nuôi quảng canh cải tiến. Đặc biệt là mô hình nuôi tôm sú công nghiệp của Trung tâm Khuyến ngư đã thực hiện thành công với qui mô 2000m², mật độ thả 45 con/m², năng suất đạt 8,9 tấn/ha. Đây là tiền đề tạo bước nhảy quan trọng, đột phá mạnh mẽ, chuyển sang thời kỳ nuôi tôm công nghiệp cho những năm tiếp theo .

Bước vào thời kỳ công nghiệp hoá: Hình thức nuôi tôm sú công nghiệp đã thật sự phát triển như vũ bão vào những năm 2001 – 2005. Từ một mô hình thành công của Trung tâm Khuyến ngư, diện tích nuôi tôm sú thâm canh và bán thâm canh từ 200 ha năm 2001 lên 6.500 ha vào năm 2005! đưa năng suất nuôi tôm QCCT từ 400 kg/ha lên nuôi thâm canh 6 tấn/ha; sản lượng nuôi tôm từ 5.000 tấn tôm/năm lên trên 20.000 tấn/năm. Sự chuyển dịch cơ cấu sản xuất nầy đã tác động rất lớn vào tốc độ tăng trưởng GDP của tỉnh trong khu vực 1, góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn vùng ven biển.

Tuy nhiên, với đà phát triển nuôi tôm sú công nghiệp nhanh, nóng, không thể kìm hãm trong giai đoạn nầy cũng đã làm cho mất cân đối cung cầu về vốn, nguồn lao động, trình độ khoa học kỹ thuật và tác động xấu đến môi trường; một số doanh nghiệp, tổ hợp tác, hộ dân bị thua lỗ, phá sản vào những năm 2004 - 2005. Từ những thiệt hại trên, ngành thuỷ sản đã tập trung điều chỉnh về các biện pháp quản lý và kỹ thuật nuôi tôm thâm canh theo hướng ổn định, bền vững và bảo vệ môi trường. Công tác quy hoạch nuôi trồng thuỷ sản được thực hiện, điều chỉnh giảm bớt diện tích những vùng nuôi tôm thâm canh không phù hợp; hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc, hoá chất thay thế bằng sử dụng chế phẩm sinh học; tổ chức các Ban quản lý vùng nuôi để nâng cao trách nhiệm của người sản xuất với cộng đồng. Sự điều chỉnh kịp thời nầy đã mang lại hiệu quả tức thì, dịch bệnh giảm và có khả năng khống chế, phong trào nuôi tôm thâm canh được phục hồi và phát triển trở lại. Ngoài con tôm sú, mô hình nuôi tôm chân trắng cũng đã bắt đầu thử nghiệm thành công năm 2008. Đến cuối năm 2009 diện tích nuôi tôm sú thâm canh và bán thâm canh, nuôi tôm chân trắng mới ổn định và có hiệu quả ở mức diện tích 5.000 ha, năng suất bình quân tôm sú 5,5 tấn/ha; tôm chân trắng 10 tấn/ ha. Năm 2010 là năm người nuôi tôm được mùa, được giá, đa số người nuôi đều có lãi cao.

Cùng với phong trào nuôi tôm biển, nghề nuôi cá da trơn ở vùng nước ngọt phát triển mạnh, từ diện tích khoảng 100 ha năm 2006 đã nhanh chóng tăng lên 720 ha vào cuối năm 2008, năng suất nuôi bình quân 350 tấn/ha mặt nước. Nguồn nguyên liệu đã giúp cho các nhà máy ổn định nguồn nguyên liệu chế biến xuất khẩu, thay thế cho nguồn tôm bị sụt giảm và sản xuất được quanh năm. Tuy nhiên, do thiếu cân đối cung - cầu cùng với việc rào cản kỹ thuật từ các quốc gia nhập khẩu, giá bán thấp, người nuôi bị lỗ nặng vào những năm 2008 -2009 nên phong trào nuôi cá da trơn bị chựng lại, diện tích duy trì 650 ha. Cũng như nghề nuôi tôm, người nuôi cá da trơn trong năm 2010 đã có lợi nhuận cao do môi trường thuận lợi và được giá (lãi khoảng 1,5 tỷ đồng/ha ao nuôi/vụ).

Ngoài tôm sú, cá tra, con nghêu cũng được xem là nguồn nguyên liệu chủ lực cho chế biến xuất khẩu với sản lượng 16.000 tấn/năm trên diện tích nuôi 4.700 ha ở vùng bải bồi ven biển. Một niềm vui không nhỏ là vào tháng 12 năm 2009, Hội đồng quản lý Biển quốc tế (MSC) đã chính thức chứng nhận thương hiệu MSC đối với nghề sản xuất, quản lý khai thác con nghêu ở Bến Tre, làm cho giá trị con nghêu  tăng lên rất cao. Một số đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao và góp phần xuất khẩu như tôm càng, cá bóng tượng, cá bóng mú, cá chẽm và các loài cá nước ngọt cũng đang phát triển về điện tích và sản lượng.

3. Trên lĩnh vực chế biến thủy sản :

Từ lúc mới thành lập một nhà máy Đông lạnh 22 vào năm 1978, Xí nghiệp chỉ chế biến đơn thuần mặt hàng tôm biển thịt, tôm càng thịt, sản lượng chế biến xuất khẩu thấp, chỉ đạt tối đa 30 – 40 % công suất .

Từ năm 1986 bắt đầu xây dựng nhà máy Đông lạnh Ba Tri và sau đó là các nhà máy Đông lạnh Bình đại, Đông lạnh Thạnh phú , Đông lạnh Thị xã tiếp tục ra đời, song trong cơ chế thị trường trong thời mở cửa còn nhiều khuyết tật  nên có một số nhà máy không tồn tại (Thạnh Phú, Bình Đại), giai đoạn này chỉ sản xuất một số mặt hàng truyền thống, chưa mở rộng thị trường.

Trong thời kỳ đổi mới, ngành chế biến thủy sản đã có nhiều biến đổi đáng kể về qui mô và trình độ khoa học công nghệ và mở rộng thị trường. Nếu như năm 1990 Bến Tre chỉ có 4 nhà máy với công suất là 2040 tấn/năm và chế biến xuất khẩu được 1671 tấn trị giá 6,659 triệu USD thì cho đến thời kỳ năm 2000 cũng với số lượng 4 nhà máy nhưng qui mô công suất tăng lên 6330 tấn/năm, sản lượng chế biến xuất khẩu 3.949 tấn/năm 1997 = 15,249 triệu USD. Tuy nhiên trong 2 năm 1998 – 1999 do khó khăn của cuộc khủng hoảng tài chánh tiền tệ ở một số nước trong khu vực Châu Á nên sản lượng kim ngạch xuất khẩu bị sụt giảm đáng kể.

Sang thời kỳ công nghiệp hoá - hiện đại hóa, Nhà máy Đông lạnh 22 liên tục mở rộng qui mô và thay đổi công nghệ tiên tiến, đa dạng hóa mặt hàng xuất khẩu, Nhà máy Đông lạnh 84 cũng có những cải tiến công nghệ để phù hợp với yêu cầu thị trường. Đặc biệt là sự ra đời của Nhà máy chế biến thủy sản Ba Lai với dây chuyền sản xuất hiện đại, công suất 9.000 tấn/năm, nâng tổng công suất chế biến thủy sản của các nhà máy lên 34.000 tấn/năm, góp phần quan trọng trong giải quyết nguồn nguyên liệu và công ăn việc làm tại địa phương; kim ngạch xuất khẩu cũng không ngừng tăng theo bước nhảy vọt, từ 13 triệu USD/năm 2000 đã tăng lên 65 triệu USD năm 2007 (tăng gấp 5 lần). Tuy nhiên, do chịu ảnh hưởng của cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu diễn ra năm 2009, lĩnh vực chế biến thuỷ sản xuất khẩu bị khó khăn về thị trường, giá trị kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản trong tỉnh chỉ đạt 57,568 triệu USD, chưa đạt mục tiêu đề ra là 80 triệu USD.

Nhìn chung, trong quá trình hình thành và phát triển, ngành chế biến thủy sản tỉnh nhà đã đạt được những thành tựu lớn lao, góp phần tăng nhanh tốc độ kim ngạch xuất khẩu của tỉnh nhà :

- Từ chỗ chỉ sản xuất một số mặt hàng truyền thống chủ yếu là tôm biển, tôm càng, đến nay các nhà máy đảm bảo được thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, sản xuất thêm một số mặt hàng mới như tôm sú, cá tra, nghêu, mực và một số mặt hàng thủy đặc sản khác.

- Đầu tư xây dựng nâng cấp thay đổi công nghệ, các nhà máy hiện tại đủ tiêu chuẩn xuất hàng đi EU, Mỹ, Nhật, Nga và một số nước trong khu vực Bắc Mỹ, Đông Âu. Riêng nhà máy Ba Tri tuy còn đang gặp khó khăn về vốn, cơ sở vật chất và công nghệ chưa hiện đại nhưng cũng đã duy trì sản xuất và đang tiếp tục hướng khắc phục tạo điều kiện sản xuất theo tiêu chuẩn ngành.

4. Các cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá :

Hầu hết các cơ sở dịch vụ nghề cá ở Bến Tre trong hơn 20 năm đầu là nhỏ lẻ, hình thức cá thể nằm rải rác ở các huyện biển, chủ yếu là phục vụ cho sửa chữa, đóng mới tàu thuyền loại nhỏ đối với người khai thác, buôn bán tôm giống đối với nghề nuôi trồng và thu mua sản phẩm các hộ dân. Kể từ đầu năm 1998, cùng với chương trình khắc phục hậu quả cơn bão số 5 (năm 1997) và chương trình đánh bắt hải sản xa bờ, Bến Tre đã có một số cơ sở đủ điều kiện làm nhiệm vụ đóng mới tàu đánh cá xa bờ. Bên  cạnh đó tỉnh đã tiến hành cho khởi công xây dựng cảng cá An Thủy – Ba Tri từ năm 1999 và khánh thành thành đưa vào sử dụng vào năm 2002, đồng thời tiếp tục đầu tư xây dựng Cảng cá Bình Đại từ năm 2003 và đưa vào sử dụng vào năm 2007; hai công trình nầy đã phát huy được tác dụng, lưu lượng tàu thuyền ngày càng đông, các cơ sở dịch vụ cho nghề khai thác phát triển mạnh trên Cảng. Sở đang tiếp tục đầu tư Cảng cá An Nhơn- Thạnh phú, dự kiến đến năm 2012 hoàn thành đưa vào sử dụng, Công trình Ụ trú bão Bình Đại cũng đang được thi công, các Ụ trú bão tàu thuyền ở huyện Ba Tri, Thạnh Phú cũng nằm trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư.

Dịch vụ nghề nuôi cũng phát triển mạnh mẽ từ cuối năm 1998, từ chỗ chỉ có 5 trại sản xuất giống (3 của Trung tâm Khuyến ngư và 2 của tư nhân), cho đến nay toàn tỉnh đã có 72 trại, mỗi năm sản xuất 600 triệu giống tôm sú, 400 triệu giống tôm chân trắng, 30 triệu giống tôm càng, 100 triệu cá bột, cá giống các loại; 81 cơ sở thuần dưỡng, kinh doanh giống thuỷ sản và 72 cơ sở kinh doanh thức ăn, thuốc phòng trị bệnh cho tôm, cá.

Đầu tư xây dựng hệ thống thủy lợi để phục vụ cho nuôi trồng thủy sản là nhiệm vụ trọng tâm của ngành trong suốt thời kỳ phát triển nghề nuôi; hằng năm ngân sách nhà nước Trung ương và tỉnh đã dành 20 tỷ đồng để làm thủy lợi, giao thông vùng nuôi đều khắp ở 3 huyện biển, Đặc biệt gần đây nhất là Dự án thủy lợi cấp nước ngọt từ Hồ chứa Ba Lai phục vụ cho nuôi thủy sản và sinh hoạt dân cư 6 xã vùng biển ở 2 huyện Bình Đại và Ba Tri, đã khởi công vào đầu năm 2008 và đã hoàn thành giai đoạn 1, tiếp tục đầu tư giai đoạn 2, đây là dự án thủy lợi cho thuỷ sản lớn nhất từ trước đến nay, khi đưa vào vận hành sẽ cứu giản hàng ngàn ha đất nuôi thủy sản sau đập Ba lai có độ mặn cao và quan trọng hơn là giải quyết được nguồn nước ngọt phục vụ sinh hoạt hàng chục ngàn hộ dân thiếu hụt nước ngọt trong mùa khô.

(Còn tiếp kỳ III)

Trần Văn Đời - Sở NN và PTNT Bến Tre